ماموران مالیاتی

برجسته ترین مأموران مالیاتی درایالات نایب هابودندکه تحت نظرصاحب دیوان ویاوزیرمملکت درکنارحکام انجام وظیفه می کردند.مکررتصورشده که درقلمروایلخانان دریافت مالیات رادرمقابل پرداخت وجه معینی به افرادواگذارکرده اند.امااین تصورصحیح نیست؛چراکه دراین صورت لازم بودکه مبلغ موردنظربرای یک ایالت پیشاپیش به فرمانرواپرداخت گرددوکسی که این مبلغ راپرداخته است درآن هنگام شخصاً به اتفاق مأمورانش به ایالت موردنظر برودو به مسئولیت مشخصی مالیات دریافت کند.درواقع مأموران مالیاتی پیوسته نمایندگان دولت بودندودولت مرکزی ویاحکومت ایالت آنان رابه این سمت منصوب می کردند.بدیهی است که این مأموران ازهیچ نوع اعمال غرض وسودجوئی روی گردان نبودند.نفع طلبی این مأموران رابایدیکی ازعیوب اصلی سلطنت ایلخانان دانست.حتی برجسته ترین مأموران مالیاتی نیزسودجوئی می کردند.از جمله مجدالملک یزدی،صاحب دیوان،جوینی وبرادرزاده اش بهاءالدین رامتهم می کردکه دراصفهان دست به اختلاص وسایر اعمال ناشایست زده اند.مجدالملک که شرف الممالک شدپی بردکه جوینی گاه گاه بیش ازحدقانونی مالیات دریافت نموده است ونیزدرثبت مبالغ کم،کوتاهی کرده است.اماجوینی بااین استدلال که مبلغ200تومانی که وی تصرف کرده بود درحقیقت به همسران ایلخانان وشاهزادگان وامراءداده است تبرئه گردید.دیده می شودکه مصرف درآمدهای مالیاتی حتی به این میزان برای این گونه مخارج جایزبه نظرمی رسیده است.باوجه به رسم نامنصفانةدیگری که درآن هنگام مرسوم بود، ریشه کنکردن این گونه اختلاص هاغیرممکن بود.منظورازاین رسم هدایایی است که حکام ایالت وحتی وزراءمی بایست به فرمانروابدهند.همان اباقائی که جوینی رابه محاکمه کشیدبه اوگفت که انتظاردوچندان هدایارا ازاو داشته است وبه همین سبب نیزوی راعزل کرد.آیادراین صورت بدیهی نبودکه جوینی باتوجه به این وضع احساس وظیفه می کرد.

ادامه دارد...