اقتصادمغولان درایران

کتب ومنابع اصلی ومهم یعنی تاریخ رشیدی وتاریخ سری،قبایل مغولی قرن12رابرحسب نوع زندگی وخصوصیت اقتصادداخلی ایشان به دوبخش تقسیم می کنند:دستةشکارچیان بیشه نشین(هوئین ایرگان) ودستةشبانان استپ(کاراون ایرگان).بدون تردیداین ترتیب درقرن11نیزوجودداشته است.دراین زمان قبایل مغولی بیشه نشین،نواحی دریاچةبایکال،سرچشمةرودهای ینیسئی وبسترایرتیش رااشغال کرده بودندوشبانان درطول استپ های وسیع مرتفعی که بین ناحیةدریاچةکولون روئید ودامنه های غربی کوههای آلتائی قرار دارددرحرکت بوده اند.دسته ای ازمغول های گله داردرقسمت جنوبی تریعنی درآنطرف صحرای گبی ودرنزدیکی دیوارعظیم چین پراکنده بوده اندیعنی قبایل مغول هم شبان وهم بیشه نشین بوده اندوبعض دیگربه مناسبت این که اجدادشان شکارچی بوده یادرنواحی جنگلی یادرمجاورت جنگل اقامت داشتندبه قبایل بیشه نشین بستگی پیدامی کردند.کاراصلی قبایل بیشه نشین شکاروماهیگیری بوده است.این دسته هیچگاه بیشه های خودراترک نمی کردندودرکلبه های کوچکی از پوست درخت قان زندگی می کردند.بیابان گردان استپ اغلب به نام« دستةساکن درارابه های نمدی» خوانده می شدند. جنگل نشینان حیوانات وحشی راکه اغلب ازنژادگاو وبزکوهی بودندرام می کردند وازگوشت وشیرشان تغذیه می کردند. مغول های بیشه نشین درحین مسافرت درجنگل برای حمل ونقل اثاثیه وپوشاک ازگاوهای خوداستفاده می کردند.آنهااسب راهم می شناختندامااحتمال داردکه اسب مخصوص اشراف و رؤساومخصوص شکاربوده است.مغولهای بیشه نشین از پوست حیوانات لباس می ساختند.باسورتمه روی برف حرکت می کردندوشیرةدرختان رامی نوشیدند.درنظرآنهازندگی شبانان صحرا نشین غیرقابل تحمل بوده است.صحرانشینان درطرززندگی قسمتی ازقبایل بیشه نشین تأثیرزیادی داشته اند.به این ترتیب که اقتصادایشان راتغییرداده اندبه طوریکه دربین آنان تحول وتمایل به طرف صحرانشینی دیده می شود.ازطرف دیگردربین آنان تحول وتمایل به طرف صحرانشینی دیده می شودازطرف دیگردربین صحرانشینانی که به تربیت حیوانات متعددی اشتغال داشته اند تأمین وضع اقتصادی ازراه شکار رسوخ یافته است.در بعضی موارد تعیین مواردتعیین حدود بین شکارچیان بیشه نشین وپرورش دهندگان حیوانات استپهابسیارمشکل است.زیرا برخی قبایل درحال تغییروتحول بوده اند.بدین ترتیب که قبایل وعشایردورافتاده به چنددسته تقسیم شده وگروهها ازیکدیگرمجزاگردیده اندوازآن میان بعضی اقتصاددامپروری و بعضی دیگرشکاروماهیگیری رابرگزیده اند.انواع شکار،به خصوص شکارسنجاب وسمور دردستورشان(یاسا)بوده است وبه این کارعلاقةزیادی داشته اند.به طوری که بعضی قبایل ،بولغچین یعنی شکارچی سمور وبعضی دیگر،کاراموچین یعنی شکارچی سنجاب نام داشته اند.

ادامه دارد...